Koncesja na obrót specjalny – warunki, procedura i obowiązki dla firm z sektora obronnego
Rozwój krajowego przemysłu obronnego oraz rosnące potrzeby Wojska Polskiego i służb porządkowych sprawiają, że coraz więcej firm prywatnych — także z sektora MŚP — interesuje się udziałem w produkcji uzbrojenia, komponentów wojskowych oraz wyrobów o przeznaczeniu podwójnym. Często mowa o małych zakładach pracujących na rzecz większych podmiotów, takich jak spółki z Polskiej Grupy Zbrojeniowej.
Zanim jednak przedsiębiorca uruchomi produkcję objętą rygorem specjalnym, musi uzyskać koncesję MSWiA na obrót specjalny lub produkcję specjalną. W tym artykule wyjaśniamy, na czym polega działalność koncesjonowana, kto i kiedy potrzebuje pozwolenia oraz jakie obowiązki wiążą się z jej posiadaniem.
Potrzebujesz koncesji na obrót specjalny? Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci bezpiecznie przejść przez całą procedurę.
Produkcja specjalna - co oznacza w świetle przepisów?
Produkcja specjalna to zgodnie z przepisami wytwarzanie wyrobów:
- przeznaczonych dla sił zbrojnych, policji, służb ochrony państwa, Straży Granicznej i innych służb mundurowych,
- mogących mieć charakter broni, amunicji, wyrobów wybuchowych, optoelektroniki wojskowej, systemów kierowania ogniem, pojazdów specjalnych, itp.,
- a także komponentów do wyżej wymienionych.
W praktyce za produkcję uzbrojenia lub sprzętu wojskowego uznaje się również wytwarzanie wyrobów o tzw. podwójnym zastosowaniu (dual-use) — czyli takich, które mogą być wykorzystane zarówno w celach cywilnych, jak i wojskowych (np. sensory, drony, systemy komunikacyjne, technologie satelitarne).
Kiedy wymagana jest koncesja MSWiA na produkcję i obrót specjalny?
Zgodnie z ustawą z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, koncesja MSWiA jest obowiązkowa w przypadku, gdy firma zamierza:
- produkować wyroby przeznaczone dla wojska, policji lub służb państwowych,
- prowadzić handel bronią i amunicją, ich naprawę lub modyfikację ,
- magazynować lub transportować tego typu komponenty na zlecenie.
Koncesja na handel uzbrojeniem oraz produkcję specjalną jest niezbędna, jeśli firma współpracuje z podmiotami zależnymi od Skarbu Państwa, takimi jak spółki PGZ.
Brak stosownego pozwolenia skutkuje odpowiedzialnością karną oraz administracyjną, i uniemożliwia legalną działalność w przemyśle zbrojeniowym w Polsce.
Małe firmy zbrojeniowe i koncesja – jakie obowiązki muszą spełnić?
W ostatnich latach widoczny jest wzrost zapotrzebowania na komponenty, podzespoły i usługi specjalistyczne dostarczane przez mniejsze, wyspecjalizowane firmy – np. w zakresie obróbki precyzyjnej, druku 3D metali, elektroniki, czy detekcji optycznej.
Takie podmioty, nawet jeżeli nie produkują gotowego uzbrojenia, muszą uzyskać koncesję, jeśli:
- ich wyroby trafiają do finalnych produktów o przeznaczeniu wojskowym,
- projektują lub integrują elementy systemów wojskowych (np. systemy obserwacji, zasilania, mobilne platformy),
- uczestniczą w łańcuchu dostaw dla jednostek należących do PGZ lub MON.
Warunki koncesji dla małych firm zbrojeniowych są identyczne, jak dla dużych podmiotów – obowiązują te same wymogi bezpieczeństwa, raportowania i przechowywania danych.
Jak uzyskać koncesję na produkcję wojskową?
Procedura koncesyjna MSWiA składa się z kilku etapów i może potrwać od 3 do 6 miesięcy. Obejmuje m.in.:
- Skompletowanie dokumentacji:
- informacje o strukturze właścicielskiej firmy,
- zakres planowanej działalności,
- dane osób zarządzających,
- informacje o bezpieczeństwie przechowywania i transportu wyrobów.
- Uzyskanie opinii Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) oraz Policji.
- Weryfikacja zabezpieczeń fizycznych i organizacyjnych zakładu.
- Decyzja Ministra SWiA o przyznaniu koncesji.
W przypadku podmiotów, które planują uzyskać koncesję MSWiA zaleca się współpracę z doradcami znającymi procedury obronne.
Obowiązki firm posiadających koncesję MSWiA
Obowiązki firm posiadających koncesję MSWiA obejmują nie tylko przestrzeganie przepisów, ale również regularne działania kontrolne i raportowe:
- prowadzenie rejestru wyrobów objętych koncesją,
- sporządzanie cyklicznych sprawozdań do MSWiA,
- podporządkowanie się kontrolom Inspekcji Uzbrojenia,
- przestrzeganie przepisów o ochronie informacji niejawnych.
Koncesja na produkcję dual-use – szansa dla nowoczesnych firm
Koncesja na produkcję dual-use dotyczy produktów, które mogą być używane w celach cywilnych i wojskowych. Przykłady:
- drony i systemy BSP,
- systemy nawigacji satelitarnej,
- sensory optyczne i termiczne,
- komponenty i panele do systemów kosmicznych,
- oprogramowanie do systemów sterowania bronią.
Mogą być sprzedawane zarówno do odbiorców cywilnych, jak i wojskowych. W przypadku dostaw dla podmiotów PGZ lub zagranicznych partnerów wojskowych, również mogą wymagać koncesji oraz zgłoszeń eksportowych (np. do Ministerstwa Rozwoju lub DUO).
Kiedy i dlaczego potrzebna jest koncesja na obrót specjalny?
Wzrost wydatków obronnych i dynamiczny rozwój przemysłu zbrojeniowego w Polsce otwierają nowe możliwości dla innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw, które chcą uczestniczyć w produkcji specjalnej, produkcji uzbrojenia lub handlu bronią i amunicją.
Uzyskanie odpowiedniej koncesji MSWiA na obrót specjalny jest nie tylko wymogiem formalnym, ale także warunkiem koniecznym do legalnej współpracy z podmiotami państwowymi oraz uczestnictwa w przetargach obronnych.
Poniżej przedstawiamy w skrócie najważniejsze przypadki, w których wymagane jest posiadanie koncesji:
- Koncesja na produkcję specjalną – dla firm produkujących komponenty, urządzenia lub technologie dla wojska i służb porządkowych.
- Koncesja na handel bronią – w przypadku sprzedaży, importu, eksportu lub magazynowania wyrobów wojskowych.
- Koncesja na produkcję dual-use – przy wytwarzaniu technologii cywilno-wojskowych (np. dronów, oprogramowania, sensorów).
- Koncesja MSWiA dla firm z sektora MŚP – również dla małych podwykonawców w łańcuchu dostaw spółek z Polskiej Grupy Zbrojeniowej.
Jeśli planujesz rozpocząć działalność w zakresie produkcji specjalnej lub komponentów o przeznaczeniu wojskowym, skonsultuj się z ekspertami Thompson&Stein, którzy pomogą Ci przejść przez cały proces koncesyjny oraz przygotować firmę do spełnienia wymogów formalnych i bezpieczeństwa.
FAQ – najczęstsze pytania o koncesję na obrót specjalny
Kiedy firma musi ubiegać się o koncesję na obrót specjalny?
Firma musi uzyskać koncesję na obrót specjalny, jeśli planuje wytwarzać, modyfikować, sprzedawać, przechowywać lub transportować wyroby o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Obowiązek ten dotyczy również podmiotów uczestniczących pośrednio w łańcuchu dostaw – np. dostarczających komponenty do produktów wojskowych lub współpracujących ze spółkami Skarbu Państwa.
Czy koncesja MSWiA na obrót specjalny obejmuje również eksport broni?
Tak. Koncesja MSWiA na obrót specjalny jest wymagana również wtedy, gdy firma eksportuje broń, amunicję lub technologie dual-use. Niezależnie od tego, czy klientem jest krajowa instytucja, czy zagraniczny partner wojskowy, niezbędne są dodatkowo zgody eksportowe – np. od Ministerstwa Rozwoju lub Departamentu Uzbrojenia.
Czym różni się koncesja na handel bronią od koncesji na produkcję specjalną?
Koncesja na handel bronią uprawnia do sprzedaży, obrotu, transportu i magazynowania gotowych wyrobów wojskowych lub policyjnych, natomiast koncesja na produkcję specjalną dotyczy wytwarzania tego typu produktów, a także ich modyfikacji lub naprawy. W praktyce wiele firm musi posiadać obie koncesje, jeśli zajmuje się zarówno produkcją, jak i dystrybucją uzbrojenia.
Czy koncesja na handel bronią i amunicją jest obowiązkowa dla firm z sektora MŚP?
Tak. Przepisy nie różnicują wymagań względem wielkości firmy. Oznacza to, że także mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa muszą uzyskać koncesję na handel bronią i amunicją, jeśli w jakikolwiek sposób uczestniczą w obrocie tego typu wyrobami – nawet jako poddostawcy dla spółek z Polskiej Grupy Zbrojeniowej czy kontrahentów z sektora bezpieczeństwa publicznego.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ